Inkomenszekerheid bieden
UWV verzorgt de uitvoering van de werknemersverzekeringen. Voor een aantal belangrijke wetten hebben we met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) afspraken over de termijn waarbinnen we de (eerste) betaling moeten doen. Half april sloot het loket voor de laatste aanvraagperiode voor een voorschot van de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW). De komende jaren zijn we nog bezig met de definitieve vaststelling van de NOW‑subsidies.
Uitkeringsvolumes
In 2022 kenden we 946.500 nieuwe uitkeringen toe, 1% meer dan in 2021.
Tabel Nieuwe uitkeringen
2022 | 2021 | % +/- | |||
WW | 229.009 | 292.464 | -22% | ||
Arbeidsongeschiktheidswetten | 61.784 | 62.490 | -1% | ||
WIA | 54.810 | *55.646 | -2% | ||
WGA | 44.101 | *44.062 | 0% | ||
IVA | 10.709 | *11.584 | -8% | ||
WAO | 574 | 654 | -12% | ||
WAZ | 20 | 28 | -29% | ||
Wajong | 6.380 | *6.162 | 4% | ||
Ziektewet | 393.697 | 346.101 | 14% | ||
Wazo (incl. ZEZ) | 262.003 | 238.316 | 10% | ||
Totaal | 946.493 | 939.371 | 1% |
- *Gecorrigeerd cijfer in verband met verbeterde rekenmethode.
We beëindigden 979.700 uitkeringen, 11% minder dan in 2021.
Tabel Beëindigde uitkeringen
2022 | 2021 | % +/- | |||
WW | 271.598 | 386.349 | -30% | ||
Arbeidsongeschiktheidswetten | 52.575 | 60.252 | -13% | ||
WIA | 31.163 | *32.681 | -5% | ||
WGA | 18.200 | *18.261 | 0% | ||
IVA | 12.963 | *14.420 | -10% | ||
WAO | 15.167 | 20.742 | -27% | ||
WAZ | 789 | 1.151 | -31% | ||
Wajong | 5.456 | *5.678 | -4% | ||
Ziektewet | 442.068 | 414.330 | 7% | ||
Wazo (incl. ZEZ) | 213.478 | 235.713 | -9% | ||
Totaal | 979.719 | 1.096.644 | -11% |
- *Gecorrigeerd cijfer in verband met verbeterde rekenmethode.
Eind 2022 ontvingen ruim 1,1 miljoen mensen gedurende kortere of langere tijd een uitkering van ons. We keerden in 2022 een bedrag van in totaal € 20,8 miljard uit.
Tabel Lopende uitkeringen
2022 | 2021 | % +/- | |||
WW | 149.186 | 191.775 | -22% | ||
Arbeidsongeschiktheidswetten | 827.960 | 818.095 | 1% | ||
WIA | 397.445 | *373.144 | 7% | ||
WGA | 240.280 | *226.863 | 6% | ||
IVA | 157.165 | *146.281 | 7% | ||
WAO | 179.866 | 194.474 | -8% | ||
WAZ | 6.524 | 7.297 | -11% | ||
Wajong | 244.125 | *243.180 | 0% | ||
Ziektewet | 102.045 | 106.657 | -4% | ||
Wazo (incl. ZEZ) | 54.870 | 53.982 | 2% | ||
Totaal | 1.134.060 | 1.170.509 | -3% |
- *Gecorrigeerd cijfer in verband met verbeterde rekenmethode.
WW
We handelden in 2022 19% minder WW-aanvragen af dan in 2021 (307.000 tegenover 381.100). Daarvan wezen we er 25% (78.000) af tegenover 23% (88.600) in 2021. Bijna 8.300 mensen kregen (tijdelijk) geen WW‑uitkering omdat ze een maatregel kregen opgelegd, vrijwel altijd omdat ze verwijtbaar werkloos waren. Doordat het aantal toekenningen fors lager was dan in 2021 en ook lager dan het aantal beëindigde uitkeringen, is het aantal lopende WW‑uitkeringen eind 2022 22% lager dan eind 2021. Hiermee ligt het aantal WW‑uitkeringen op een historisch laag niveau. De krappe arbeidsmarkt heeft ongetwijfeld aan deze ontwikkelingen bijgedragen.
Ziektewet
Er waren in 2022 gemiddeld minder lopende Ziektewet-uitkeringen dan in 2021. Er waren vooral minder zieke eindedienstverbanders en zieke werklozen. Het aantal toekenningen was aanzienlijk hoger dan in 2021. Vooral het aantal toekenningen aan werknemers met een no-riskpolis steeg. Ook het aantal toekenningen aan zieke uitzendkrachten nam toe.
WIA en WAO
We handelden 64.600 WIA-aanvragen af, 5% minder dan in 2021 (68.000). Van de aanvragen hebben we er ruim 21.000 (33%) afgewezen; in 2021 waren het er 22.100 (33%). Meestal ging het daarbij om mensen die minder dan 35% arbeidsongeschikt werden bevonden of wel geschikt bleken voor het eigen werk. Het aantal nieuw toegekende uitkeringen was iets lager dan in 2021. Dit ondanks dat er meer voorschotten voor WGA-uitkeringen zijn toegekend omdat de sociaal-medische beoordeling niet binnen de geldende termijn kon worden afgerond (zie verder hieronder bij het kopje Tijdigheid). Deze voorschotten worden meegeteld als nieuwe uitkeringen. Bij de definitieve beoordeling wordt gemiddeld circa 25% van de aanvragen alsnog afgewezen, de WGA‑uitkering telt dan weer mee als beëindigd. Aanvragen voor een WIA‑claimbeoordeling worden relatief vaker ingediend door mensen die onder het vangnet van de Ziektewet vallen omdat ze geen werkgever meer hebben, bijvoorbeeld omdat ze werkloos waren toen ze ziek werden of omdat hun tijdelijke contract afliep tijdens hun ziekte. Daarnaast zien we de invloed van corona. Mensen vragen een WIA‑uitkering aan omdat diagnosetrajecten, behandelingen en operaties door de coronamaatregelen zijn uitgesteld, waardoor terugkeer naar werk minder snel of zelfs niet mogelijk is. Er zijn ook meer mensen langdurig ziek omdat ze naast of volgend op een eerdere aandoening ook (ernstige) coronaklachten kregen. En sinds maart 2022, twee jaar na de uitbraak van corona, vragen ook mensen een WIA-claimbeoordeling aan vanwege langdurige covid. Er zijn in 2022 in totaal 2.653 WIA‑claimbeoordelingen uitgevoerd waarbij corona als hoofd- of nevendiagnose een rol speelde. In 1.734 gevallen was corona de hoofddiagnose en in 706 gevallen de enige diagnose. In totaal werd in 83% van de WIA‑claimbeoordelingen waarbij corona als hoofddiagnose gold, de uitkering toegekend. Het aantal lopende WIA‑uitkeringen steeg in 2022 verder met 24.300 (7%) ten opzichte van eind december 2021. Andersom neemt het aantal lopende uitkeringen voor de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO), de voorloper van de WIA, af. Eind 2022 was het aantal WAO‑uitkeringen 14.600 (8%) lager dan eind 2021.
Wajong
De Wet arbeidsongeschiktheidsvoorziening jonggehandicapten (Wajong_2015, ingegaan op 1 januari 2015) is alleen nog toegankelijk voor jonggehandicapten die duurzaam geen arbeidsvermogen hebben. De instroom in de Wajong_2015 is iets gestegen. Dat komt vooral doordat jonggehandicapten die een studie volgen sinds september 2020 wel recht hebben op een Wajong-uitkering. We handelden 9.500 aanvragen af voor een Wajong_2015‑uitkering, 6% meer dan in 2021 (9.000). Hiervan werden er 5.000 (53%) afgewezen, omdat de aanvrager niet duurzaam volledig arbeidsongeschikt werd bevonden (in 2021: 4.600, 52%). Het totale aantal Wajong‑uitkeringen is iets gestegen ten opzichte van 2021 doordat het aantal nieuwe uitkeringen hoger was dan het aantal beëindigde uitkeringen.
Tijdigheid
Inkomenszekerheid biedt bestaanszekerheid. Een van onze kerntaken is dat we de juiste uitkering op tijd betalen. WIA‑claimbeoordelingen moeten binnen acht weken na ontvangst van de aanvraag zijn afgerond. De tijdigheid van de claimbeoordelingen staat al langere tijd onder druk. In 2022 was gemiddeld 30% van de beoordelingen tijdig. Om mensen die langer dan de wettelijke termijn op hun WIA-claimbeoordeling moeten wachten inkomenszekerheid te bieden, verstrekken we hun een voorschot. Ook al ontvingen we in 2022 minder WIA‑aanvragen dan een jaar eerder, de afgenomen inzetbare beoordelingscapaciteit is, in combinatie met de ontstane achterstanden, onvoldoende om deze aanvragen op tijd af te handelen (zie ook deel 1 van dit jaarverslag, paragraaf Sociaal‑medische dienstverlening).
Er zijn ook minder Wajong-claimbeoordelingen binnen de geldende termijn afgerond (69%, we streven naar 80%). Sinds de zomer van 2022 hebben we er maandelijks wel meer afgerond. Daarbij helpen kantoren die geen achterstand hebben kantoren die te maken hebben met een grote achterstand. Dit zorgde in 2022 echter slechts voor een beperkte stijging van de tijdigheid van de Wajong-claimbeoordeling, omdat we ook dossiers afhandelen van cliënten die al langer dan de geldende termijn op een claimbeoordeling wachten.
NOW
De tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) was een van de omvangrijkste steunmaatregelen van het kabinet om de economische effecten van de coronacrisis tegen te gaan. Met succes: dankzij de NOW‑subsidie konden werkgevers ondanks omzetverlies hun werknemers doorbetalen en hoefden ze deze niet te ontslaan. Het beroep op de WW is hierdoor ook beperkt gebleven. Het loket voor de voorlopig laatste, achtste aanvraagperiode voor de NOW (de NOW 6, voor de maanden januari tot en met maart 2022), sloot op 13 april 2022. De Algemene Rekenkamer heeft UWV en het ministerie van SZW in mei gecomplimenteerd voor de wijze waarop de NOW is uitgevoerd en hoe de controle erop is ingericht.
Tabel NOW-voorschotaanvragen*
NOW 1 | NOW 2 | NOW 3.1 | NOW 3.2 | NOW 3.3 | NOW 4 | NOW 5 | NOW 6 | |
Aantal ingediende aanvragen | 148.300 | 65.400 | 81.700 | 78.500 | 46.200 | 27.500 | 42.400 | 31.100 |
Aantal toegekende aanvragen | 139.500 | 63.700 | 77.900 | 75.000 | 44.700 | 26.300 | 41.000 | 30.300 |
Aantal betrokken werknemers | 2,7 miljoen | 1,3 miljoen | 1,3 miljoen | 1,3 miljoen | 0,8 miljoen | 0,4 miljoen | 0,7 miljoen | 0,6 miljoen |
Uitgekeerd bedrag aan voorschotten | € 7,9 miljard | € 4,3 miljard | € 2,8 miljard | € 3,3 miljard | € 2,0 miljard | € 1,1 miljard | € 0,9 miljard | € 1,2 miljard |
Aantal ingediende bezwaren | 4.559 | 1.102 | 2.279 | 1.401 | 419 | 311 | 466 | 323 |
- *De cijfers geven de stand per eind december 2022 weer, in aansluiting op de cijfers in de jaarrekening.
Voor de derde tot en met de zesde aanvraagperiode (de NOW 3.1, 3.2, 3.3 en 4) kunnen werkgevers nog tot en met 22 februari 2023 een definitieve berekening van de NOW-subsidie aanvragen. Sinds 1 juni 2022 kan dat ook voor de zevende aanvraagperiode (de NOW 5) en sinds 3 oktober 2022 voor de achtste aanvraagperiode (de NOW 6). Voor deze laatste twee aanvraagperiodes kunnen werkgevers dit doen tot en met 2 juni 2023. We hebben alle werkgevers die een NOW-voorschot hebben ontvangen actief gewezen op het belang van tijdig starten met het aanvraagproces voor de definitieve berekening, wat er verder van hen verwacht wordt en hoe UWV hen daarbij kan ondersteunen. Dat deden we via radio, online bannering, advertenties, persoonlijke brieven, flyers, een maandelijkse e‑mail, een podcastserie en een NOW‑magazine. Verder hebben we Mijn NOW ontwikkeld, een persoonlijke digitale omgeving waar werkgevers sinds oktober 2022 direct zien wat de status van hun voorschotten is en welke actie zij nog kunnen ondernemen.
Tabel NOW-vaststellingen*
NOW 1 | NOW 2 | NOW 3.1 | NOW 3.2 | NOW 3.3 | NOW 4 | NOW 5 | NOW6 | |
Aantal ingediende aanvragen | 133.400 | 58.500 | 41.800 | 32.800 | 20.200 | 11.200 | 16.300 | 9.100 |
Aantal definitief vastgestelde aanvragen | 134.100 | 57.400 | 34.400 | 24.000 | 14.800 | 8.400 | 11.900 | 6.300 |
Aantal nabetalingen | 37.600 | 16.400 | 21.700 | 14.000 | 8.100 | 5.200 | 8.900 | 4.800 |
Bedrag nabetalingen | € 494,0 miljoen | € 319,5 miljoen | € 232,1 miljoen | € 164,3 miljoen | € 72,7 miljoen | € 44,9 miljoen | € 24,1 miljoen | € 16,7 miljoen |
Aantal terugvorderingen | 96.500 | 41.000 | 12.700 | 10.000 | 6.700 | 3.300 | 3.000 | 1.500 |
Bedrag terugvorderingen | € 2.520,0 miljoen | € 1.520,6 miljoen | € 194,6 miljoen | € 154,1 miljoen | € 84,7 miljoen | € 39,2 miljoen | € 14,9 miljoen | € 13,6 miljoen |
Aantal ingediende bezwaren | 8.375 | 2.708 | 620 | 370 | 254 | 96 | 70 | 19 |
- *De cijfers geven de stand per eind december 2022 weer, in aansluiting op de cijfers in de jaarrekening.