Gegevensdienstverlening
UWV legt gezamenlijk met de Belastingdienst verantwoording af over de loonaangifteketen.
Loonaangifteketen en polisadministratie
De loonaangifteketen (LAK) is een samenwerkingsverband van de Belastingdienst, UWV en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). De loonaangifteketen heeft tot doel de administratieve lasten voor inhoudingsplichtigen te verlichten en de uitvoeringskosten voor afnemers van gegevens te verminderen. De gegevens die de keten voortbrengt, worden onder andere gebruikt om het burgers gemakkelijker te maken om aan hun verplichtingen te voldoen en gebruik te maken van hun rechten. De verschillende verantwoordelijkheden van Belastingdienst, UWV en CBS zijn wettelijk vastgelegd in de Wet_SUWI. De Belastingdienst stuurt de dienstverband- en loongegevens uit de loonaangifte op werknemersniveau door naar UWV, die deze gegevens vervolgens opneemt in de polisadministratie. De polisadministratie bevat daardoor de gegevens van alle verzekerde Nederlanders die inkomen uit arbeid en/of uitkeringen ontvangen. Eind 2022 stonden er 21,3 miljoen actuele inkomstenverhoudingen van 13,9 miljoen mensen in de polisadministratie geregistreerd. Ook in onze dienstverlening voor gegevensafnemers brengen we voortdurend verbeteringen aan en passen we waar mogelijk maatwerk toe. Ons uitgangspunt is dat we kwalitatief hoogwaardige data leveren waar burgers, werkgevers en onze zakelijke relaties echt mee geholpen zijn. Een team van specialisten staat de organisatie bij met raad en daad op het gebied van de kwaliteit van en het veilig omgaan met gegevens. Hierdoor komen eventuele problemen en risico’s sneller aan het licht en worden er eerder de juiste oplossingen gevonden om onze dienstverlening te verbeteren.
Deze gegevens zijn voor veel uitvoerende instanties van belang, omdat ze nodig zijn voor bijvoorbeeld het berekenen van toeslagen en pensioenpremies, het voorkomen van fraude, of het subsidiëren van bepaalde typen arbeid. UWV gebruikt de loonaangiftegegevens om maandelijks ruim 1,1 miljoen uitkeringen te berekenen voor de WW en arbeidsongeschiktheidswetten. In 2022 heeft UWV de loonaangiftegegevens ook gebruikt voor de berekening van de NOW-subsidies. UWV verstrekt de loonaangiftegegevens voor hergebruik aan ongeveer 1.000 afnemers, zoals Belastingdienst, gemeenten, pensioenfondsen, de Sociale Verzekeringsbank (SVB), het Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdragen (LBIO), de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) en gerechtsdeurwaarders. Het CBS ontvangt loonaangiftegegevens en gebruikt deze uitsluitend voor statistische doeleinden. Dankzij de gegevensleveringen kunnen processen eenvoudiger, sneller en goedkoper gemaakt worden, waardoor de administratieve lasten verminderen voor de ketenpartners, diverse andere organisaties én voor elke burger die met deze instanties en organisaties in aanraking komt. De ketenpartners onderkennen het maatschappelijk belang van de kwaliteit van de gegevens binnen de loonaangifteketen en werken daarom continu aan de borging en verbetering van de gegevenskwaliteit.
Meerjarenplan loonaangifteketen
In het Meerjarenplan loonaangifteketen 2022–2026 is de langetermijnontwikkeling vastgelegd die de loonaangifteketen wil doormaken. Voorop staat het borgen van de continuïteit van de keten, het doorvoeren van wijzigingen op basis van gewijzigde wetgeving in de gegevensset. Daarnaast werken UWV, Belastingdienst en CBS aan een robuustere loonaangifteketen. De loonaangifteketen moet daarmee wijzigingsbestendiger, flexibeler en eenvoudiger worden. De samenwerkende partijen in de loonaangifteketen zijn zich er terdege van bewust dat verschillende invalshoeken, beschikbare capaciteit en prioriteiten bij de keteneigenaren van invloed zijn op de snelheid van doorontwikkeling en innovatie van de keten. Er lopen vooronderzoeken en initiatieven gericht op het voorkomen van fouten bij inhoudingsplichtigen, het eerder terugkoppelen van fouten, het bevorderen van een eerdere aanlevering van gegevens door inhoudingsplichtigen en het monitoren van de gegevenskwaliteit, het aansluiten van pensioenfondsen op de loonaangifteketen, het inzichtelijk maken welke gegevens aan welke afnemer worden geleverd en de gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor de integriteit van gegevens. Op bestuurlijk niveau starten begin 2023 gesprekken over de vraag in hoeverre de bestaande governancestructuur, de rol van de ketenmanager en het ketenbureau nog aansluiten bij de beoogde ontwikkelingen op de (middel)lange termijn.
Toekomstbestendigheid loonaangifteketen
Om de toekomstbestendigheid van de loonaangifteketen te garanderen, zijn meerdere projecten gestart waarvoor de inzet van de (schaarse) capaciteit en middelen doorslaggevend is. In 2020 is gestart met de bouw van de Relatiegegevens Loonheffingen (RLH) aan de zijde van de Belastingdienst en de vernieuwing van de werkgeversadministratie (vWGA) aan de zijde van UWV. In 2022 hebben beide partijen doorgewerkt aan deze projecten. De migratiemomenten staan nu gepland voor medio juni 2023 voor de Belastingdienst en vanaf medio augustus 2023 voor UWV. De bouw van de vWGA is zo goed als gereed. Het wachten is nu op het gezamenlijk testen om de laatste hand aan de vWGA te kunnen leggen.
Functioneren loonaangifteketen
Voor een objectieve beoordeling van het functioneren van de loonaangifteketen is een gezamenlijk normenkader ontwikkeld. Dit normenkader omvat zeven items die alle betrekking hebben op de logistieke gegevensverwerking binnen de Belastingdienst en UWV. Om de werking van de loonaangifteketen te kunnen borgen, is het niet alleen nodig dat de logistieke gegevensverwerking in de keten op orde is. Ook het succesvol implementeren van wet- en regelgeving en het verwerken van (de consequenties van) proces- en systeemontwikkelingen zijn hierbij van belang (zie de tekst hierboven). De loonaangifteketen heeft in 2022 voldaan aan de eisen van het normenkader.
Tabel Werking van de loonaangifteketen
Norm 2022 | 2022 | 2021 | ||
1 | Jaarlijks oproepen van inhoudingsplichtigen, die opgenomen zijn in de werkgeversadministratie van de Belastingdienst, om aangifte te doen | ≥98% | 100,0% | 100,0% |
2 | Gegevens van inhoudingsplichtigen in de werkgeversadministratie bij de Belastingdienst worden overgezet naar de werkgeversadministratie bij UWV | ≥95% | 99,4% | 99,4% |
3 | Via loonaangifteberichten aan de loonaangifteketen aangeboden gegevens verliezen geen informatiewaarde tijdens verwerking in de keten en worden inhoudelijk ongewijzigd opgeslagen in het polisdomein en de heffingsadministratie | ≥95% | 99,4% | 99,9% |
4 | Alle ontvangen loonaangifteberichten, uitgezonderd alle afgekeurde en in behandeling genomen uitval, worden opgeslagen in het polisdomein en zijn tijdig beschikbaar voor afnemers van loonaangiftegegevens op werknemersniveau | ≥97% | 99,2% | 99,1% |
5 | Aan de afnemers van het polisdomein worden de gegevensleveringen beschikbaar gesteld conform de met hen afgesloten overeenkomsten | ≥95% | 99,7% | 99,8% |
6 | Maximale inspanning in het beperken van aangifteverzuim en de verschillen tussen het collectieve en het nominatieve deel van de loonaangifte | >99% | 99,3% | 99,3% |
7 | Inhoudingsplichtigen ontvangen een terugkoppeling en een correctieverzoek voor de door hen gemaakte fouten in werknemersgegevens | ≥98% | 100,0% | 100,0% |
Signalering mogelijke misbruikrisico’s
Eind december 2019 is de rapportage van de Commissie Loonaangifteketen aan de Tweede Kamer verzonden. Naar aanleiding van de conclusies van de commissie zijn de samenwerkende partners in de loonaangifteketen – deels afzonderlijk, deels in gezamenlijkheid – gestart met activiteiten die zich richten op het realiseren van een evenwichtige balans tussen dienstverlening, efficiëntie en fraudebestrijding. Inmiddels is een structureel proces ingericht dat tot doel heeft misbruikrisico’s te analyseren en waar nodig te verkleinen. Hierbij betrekken we nadrukkelijk ook de gegevensafnemers.
Configureerbare webservices
Met de applicatie configureerbare webservice (CWS) kunnen we realtime persoons-, werknemers- en loonaangiftegegevens op maat leveren aan zowel interne als externe afnemers. We zorgen er daarbij voor dat de afnemer niet meer krijgt dan exact nodig is en alleen wat deze (juridisch) mag ontvangen. Er zijn nu vijf configureerbare webservices: de CWS loonaangiftegegevens en de CWS werkgevergegevens voor externe gegevensafnemers, en de CWS persoonsgegevens, de CWS handelsregistergegevens en de CWS inhoudingsplichtigen (combinatie handelsregister en werkgevergegevens) voor interne gegevensafnemers. Deze laatsten maken ook gebruik van de CWS loonaangiftegegevens. Steeds meer afnemers die tot nu toe gebruikmaakten van de oude webservices voor loonaangifte- en persoonsgegevens worden aangesloten op CWS. We zijn in gesprek met afnemers van de verouderde applicatie Operational Data Store (ODS) over de vraag of we ze de komende jaren kunnen migreren naar CWS. We zien ook dat het gebruik van CWS toeneemt: in 2020 werden ruim 2,8 miljoen CWS‑uitvragen gedaan, in 2021 ruim 7 miljoen en in 2022 ruim 22,5 miljoen.