Arbeidsbemiddeling en re-integratie voor mensen met een beperking

We willen eraan bijdragen dat zo veel mogelijk mensen met een beperking met betaalde arbeid aan de samenleving kunnen deelnemen. Onze re‑integratiedienstverlening start met een oriëntatiegesprek. Daarbij bespreken we hoe de uitkeringsgerechtigde zijn arbeidsmogelijkheden het beste kan benutten en wat er nodig is om (nieuw) werk te vinden. We houden de uitkeringsgerechtigde vervolgens in beeld via coachingsgesprekken. In 2022 voerden we met WIA/WGA‑uitkeringsgerechtigden 17.730 oriëntatiegesprekken en 143.575 coachingsgesprekken (in 2021 respectievelijk 16.089 en 140.788). Met Wajong‑gerechtigden met arbeidsvermogen voerden we 136.003 coachingsgesprekken (in 2021: 154.559). Op basis van de inzichten die we bij deze gesprekken opdoen, kunnen we samen met de cliënt gericht bepalen wat de meest passende vervolgstap is. Dit kunnen begeleidende en activerende gesprekken vanuit UWV zijn of inkoop van re‑integratiedienstverlening.

Effectiviteit WGA-dienstverlening

In 2019 zijn wij gestart met onderzoek naar de effectiviteit van onze re‑integratiedienstverlening voor de WGA‑doelgroep. Hierbij worden de effecten onderzocht bij WGA‑gerechtigden die reguliere dienstverlening, extra dienstverlening of dienstverlening op verzoek krijgen. We willen hiermee ook de behoefte aan persoonlijke ondersteuning vaststellen en welke diensten aan activering bijdragen. De uitkomsten zullen we benutten om onze dienstverlening meer op maat aan te bieden, passend bij de omstandigheden van de uitkeringsgerechtigde. Het is een groot onderzoek onder alle ruim 18.000 WGA‑gerechtigden die zijn ingestroomd in de periode van oktober 2019 tot en met april 2021. Zij worden gedurende drie jaar gevolgd. Begin september heeft de minister de eerste voortgangsrapportage over deze effectevaluatie aan de Tweede Kamer aangeboden. Omdat een groot deel van de mensen in het onderzoek pas één jaar of korter wordt gevolgd, is het nog te vroeg om conclusies te trekken over de effectiviteit van de dienstverlening. Belangrijk is de constatering dat het experiment zuiver wordt uitgevoerd en dat de dynamiek op de participatieladder en de doorstroming naar hogere (of lagere) treden op de participatieladder binnen de experiment- en controlegroep zichtbaar worden. Op het punt van werkhervatting valt uit tussenevaluatie te constateren dat zich mogelijk een effect begint af te tekenen op het aandeel personen dat aan het werk gaat in een baan van twaalf uur per week of meer. Verder is er meer inzicht verkregen in de WGA‑doelgroep. In 2023 wordt een tweede voortgangsrapportage van de effectevaluatie opgeleverd. Het totale onderzoek duurt tot het voorjaar van 2024.

Tegelijk met de eerste voortgangsrapportage is aan de Tweede Kamer een zogeheten midterm review aangeboden: een tussentijdse evaluatie met de stand van zaken in de doorontwikkeling van onze WGA‑dienstverlening. De afgelopen jaren hebben we met extra middelen het aantal professionals voor de WGA‑dienstverlening kunnen uitbreiden. Hierdoor steeg onder andere het aantal persoonlijke gesprekken met WGA‑gerechtigden tot zo’n twee tot drie gesprekken per jaar. Dit is een belangrijk resultaat, omdat effectieve dienstverlening begint met het in beeld krijgen en houden van de persoon en zijn/haar omstandigheden. Verder blijkt uit de midterm review dat er flink is geïnvesteerd in het vakmanschap van UWV-professionals en dat er belangrijke onderzoeken worden uitgevoerd om de dienstverlening steeds meer evidencebased te maken. De conclusie is dat UWV grote stappen heeft gezet en de basis van de WGA‑dienstverlening op orde heeft. Dit biedt een uitstekende uitgangspositie om de dienstverlening aan WGA‑gerechtigden verder door te ontwikkelen en te versterken.

Effectiviteit Wajong-dienstverlening

We onderzoeken ook de effectiviteit van onze re-integratiedienstverlening voor Wajong‑gerechtigden. In juni 2022 is de tussenrapportage Kwalitatieve evaluatie dienstverleningsmodel Wajong verschenen, waarin de ervaringen van UWV‑professionals met het dienstverleningsmodel Wajong zijn weergegeven. De eindrapportage, waarin op basis van alle deelrapportages uitspraken zullen worden gedaan over de doelmatigheid en doeltreffendheid van het dienstverleningsmodel Wajong, verwachten we in het eerste kwartaal van 2023. Verder verscheen in juni 2022 het rapport Onbeperkt aan het werk in de Wajong. Dit beschrijft hoe UWV en jobcoaches Wajongers beter kunnen begeleiden naar werk. Dit rapport staat los van het effectiviteitsonderzoek.

Uitstroom naar werk vanuit een arbeidsongeschiktheidsuitkering

Hoewel de vraag naar arbeid is toegenomen, heeft dat voor Wajongers relatief weinig extra banen opgeleverd. Toch zijn we erin geslaagd om in 2022 meer Wajongers aan werk te helpen dan in 2021. Door verlenging en/of uitbreiding van bestaande tijdelijke arbeidscontracten zorgen we ervoor dat Wajongers ook aan het werk blijven. We realiseerden voor Wajongers 8.857 contractverlengingen; meer dan in 2021 (8.605). Voor werkgevers zijn er relatief weinig (financiële) prikkels om mensen met een WIA/WGA‑uitkering in dienst te nemen. Toch vonden dankzij de gunstige arbeidsmarkt in 2022 aanzienlijk meer mensen met een WIA/WGA‑uitkering werk dan in 2021. Deze stijging houdt vermoedelijk ook verband met het gegeven dat we de afgelopen jaren meer mensen met een arbeidsbeperking ondersteuning konden bieden bij hun terugkeer naar of behoud van werk.

Tabel Uitstroom naar werk van mensen met een arbeidsbeperking

• *De aantallen worden op verschillende manieren berekend. Bij de Wajong tellen we alleen de mensen die een arbeidsovereenkomst van minimaal zes maanden voor minimaal twaalf uur per week hebben aanvaard. Bij de WIA, WAO en WAZ tellen we de mensen van wie de re‑integratiedienstverlening is beëindigd omdat ze voor hun resterende verdiencapaciteit werk hebben aanvaard. Voor de Ziektewet tellen we uitsluitend de mensen die na een re‑integratietraject aan het werk zijn gegaan.

In 2022 hebben ook nog 9.030 mensen met een WIA/WGA‑uitkering gedeeltelijk het werk hervat (2021: 7.081).