Voorwoord

We willen meten en weten of mensen zich door ons gezien, gehoord en geholpen voelen
In de eerste vier maanden van 2023 hebben we weer nieuwe stappen gezet om meer de menselijke maat toe te passen in onze dienstverlening. Om onze dienstverlening persoonlijker te maken, willen we niet meer anoniem bellen. Sinds begin mei ziet iedereen die door onze klantadviseurs wordt gebeld op het scherm van zijn telefoon het 088‑telefoonnummer van UWV in plaats van ‘onbekend nummer’. Verder hebben we het aantal locaties met een host uitgebreid tot 28. De host ontvangt mensen gastvrij, beantwoordt hun vragen of legt direct contact met een medewerker die hen verder kan helpen. Bij alles wat we doen hebben we de mensen voor ogen voor wie we het doen; we willen dat ze zich door UWV gezien, gehoord en geholpen voelen. Het is daarom belangrijk dat we weten wat cliënten en werkgevers van ons verwachten en hoe ze onze dienstverlening ervaren. Begin 2023 hebben we dit voor de eerste keer gemeten met de nieuw ontwikkelde Menselijke Maat Monitor. Uit de allereerste resultaten kunnen we opmaken dat gemiddeld 56% van de respondenten in onze dienstverlening (zeer) sterk de menselijke maat ervaart en slechts 13% (helemaal) niet. We zijn enthousiast over de diepere inzichten die de nieuwe monitor ons biedt om onze dienstverlening verder te verbeteren. We kijken dan ook uit naar de resultaten van de tweede meting die in november plaatsvindt, waardoor we de resultaten kunnen vergelijken. We hopen dat we in ons jaarverslag 2023 verdergaande inzichten kunnen melden.

Regionale samenwerking en scholing dragen bij om de krapte op de arbeidsmarkt op te lossen
Dankzij de aanhoudende krapte op de arbeidsmarkt vinden nog steeds veel mensen gemakkelijk werk. Dat zien we ook terug in de WW‑cijfers. Hoewel we in de eerste vier maanden van 2023 iets meer WW‑aanvragen afhandelden dan in de eerste vier maanden van 2022, is het aantal lopende WW‑uitkeringen stabiel laag, rond de 155.000. We zien zelfs dat het aantal mensen dat langer dan een jaar in de WW zit aan het afnemen is. Wel is duidelijk dat de krapte op de arbeidsmarkt nog lange tijd zal aanhouden. We willen de gezamenlijke dienstverlening die we burgers en bedrijven via de regionale mobiliteitsteams bieden voortzetten en waar mogelijk verbreden in de vorm van regionale Werkcentra. Eind januari 2023 opende in Amersfoort het zevende regionale Werkcentrum officieel zijn deuren. Op dit ogenblik wordt hard gewerkt aan nieuwe regionale Werkcentra in onder andere Haarlem, Zoetermeer en Zwolle en onlangs werd een intentieverklaring getekend voor een nieuw regionaal Werkcentrum in regio Zuid‑Kennemerland/IJmond. Werkgevers zijn vaak op zoek naar andere vaardigheden dan waarover werkzoekenden beschikken. Het is daarom extra belangrijk dat werkenden en werkzoekenden zich blijven ontwikkelen en scholing volgen. Het STAP‑budget is een toegankelijke regeling die mensen de mogelijkheid biedt om scholing te volgen die hen verder helpt op de arbeidsmarkt en voorkomt dat ze werkloos worden. De regeling is populair en we zien dat ook veel mensen voor wie scholing voorheen buiten bereik leek er veel gebruik van maken. Inmiddels heeft het kabinet aangekondigd de financiering van het STAP‑budget per 1 januari 2024 te willen afschaffen. Het is belangrijk dat iedereen de kans krijgt om zich te scholen om verder te komen op de arbeidsmarkt. We zijn met het ministerie in gesprek over mogelijkheden om een brede groep mensen hierbij te blijven ondersteunen.

De achterstanden bij de sociaal-medische claimbeoordelingen lijken te stabiliseren
UWV heeft al jaren te maken met een toenemende discrepantie tussen de beschikbare beoordelingscapaciteit en de capaciteit die nodig is om te kunnen voldoen aan de steeds maar stijgende vraag naar sociaal‑medische dienstverlening. Hierdoor zijn ernstige achterstanden ontstaan bij de afhandeling van sociaal‑medische beoordelingen. We zijn ons ervan bewust dat mensen daardoor lange tijd in onzekerheid verkeren. We werken al langere tijd intensief aan maatregelen om deze problematiek te verlichten. We zien de laatste maanden een voorzichtige stabilisatie optreden in het aantal mensen dat te lang op een claimbeoordeling wacht. Eind april wachtten nog 16.700 mensen te lang op een WIA‑claimbeoordeling. Vooral de vereenvoudigde beoordeling voor 60‑plussers waarmee we in oktober 2022 gestart zijn, draagt bij aan de stabilisatie. De komende maanden zal moeten blijken of dit ook werkelijk het geval is en of de achterstanden verder stabiliseren of zelfs afnemen. Het inlopen van de achterstanden zal echter nog meerdere jaren duren. Er blijven daarom op korte termijn nog meer (bovenwettelijke) maatregelen nodig.

De sleutel is vereenvoudiging …
Het domein van werk en inkomen kent veel complexe regels en constructies die niet bijdragen aan een overheid die rekening houdt met de menselijke maat. Dat kan en moet eenvoudiger. We willen graag dat mensen de regels snappen en de beslissingen die we nemen kunnen volgen. Minstens zo belangrijk: eenvoudiger wetgeving helpt onze medewerkers om beslissingen te nemen die recht doen aan zowel het belang van de cliënt als aan de bedoeling van de wet. Vereenvoudiging maakt het ook mogelijk om nieuwe wet- en regelgeving sneller in onze systemen door te voeren, zodat we meer van onze schaarse ICT‑capaciteit kunnen benutten om onze dienstverlening verder te verbeteren.

… en wij dragen ons steentje graag bij
We beoordelen alle wetsvoorstellen in een vroeg stadium op uitvoerbaarheid. Daarbij stellen we met de door ons ontwikkelde doenvermogentoets ook vast of de voorgestelde wet voor iedereen begrijpelijk en doenlijk is. Dit heeft geleid tot concrete aanpassingen in de voorgenomen wet- en regelgeving. We zijn in een pilot nu ook gestart met de eerste twee invoeringstoetsen. Daarmee toetsen we of een wet of regeling in de praktijk ook voldoet aan de beoogde werking en bedoeling. De wetten die UWV uitvoert behoren tot de meest complexe socialezekerheidswetten, blijkt uit het recent verschenen interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) Vereenvoudiging sociale zekerheid. We werken intensief met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) samen aan een groot aantal trajecten om knelpunten weg te nemen en de complexiteit van wetgeving te verminderen, zoals het IBO, de Vereenvoudigingsagenda en de herijking van het handhavingsinstrumentarium. Het doet ons goed dat we de samenwerking steeds beter weten te vinden. Want alleen samen kunnen we het verschil maken.

Raad van bestuur UWV
Nathalie van Berkel
Maarten Camps, voorzitter
Johanna Hirscher
Guus van Weelden