Versterken van capaciteit en vakmanschap

UWV is een grote werkgever. Als werkgever bieden we inhoudelijk uitdagend en zeer divers werk voor verschillende disciplines. We staan voor de opgave om bij een zeer krappe arbeidsmarkt veel nieuwe medewerkers te werven. Dat is geen eenvoudige opgave. We hebben relatief veel oudere werknemers in dienst en daardoor te maken met een toenemend aantal medewerkers dat met (pre)pensioen gaat. Daarnaast zijn er extra medewerkers op kritische functies nodig.

In de eerste acht maanden van 2023 zijn 1.547 nieuwe medewerkers in dienst getreden. Van hen werkten er 393 voorafgaand aan de indiensttreding als flexkracht bij ons en 54 als extern ingehuurde medewerker. Het aantal medewerkers in (vaste en tijdelijke) dienst van UWV steeg met 1,7%.

Tabel Aantal medewerkers

We werken met tijdelijke en flexcontracten, omdat een deel van onze werkzaamheden conjunctuurgevoelig is of als opstapje naar een vast contract bij gebleken geschiktheid. In de eerste acht maanden van 2023 verliet 3,7% van onze vaste medewerkers de organisatie. Eind augustus 2023 waren er geen medewerkers meer boventallig.

Steeds meer diversiteit en inclusie

UWV heeft een belangrijke maatschappelijke opdracht en voorbeeldrol. We vinden het essentieel dat onze organisatie een afspiegeling is van de maatschappij. Daarom zetten we in op zowel representatie (diversiteit) als gedrag (inclusie). Om concreet handen en voeten te geven aan diversiteit en inclusie hebben we vier doelstellingen geformuleerd:

• Meer vrouwen in de top: In 2025 bestaat 30% van het eerste echelon en 45% van het tweede tot en met het vierde echelon uit vrouwen. Op 1 september 2023 was dit respectievelijk: 32,4% en 48,0%. Hiermee zijn beide doelstellingen gerealiseerd, maar deze percentages zijn nog wel lager dan gemiddeld in de publieke sector. In het najaar onderzoeken we hoe we gevolg kunnen geven aan de oproep van het kabinet om toe te werken naar een 50/50 man‑vrouwverdeling.

• Meer medewerkers met een cultureel diverse achtergrond, ook in het midden- en topmanagement: In 2025 zijn medewerkers met een cultureel diverse achtergrond met 10% vertegenwoordigd in de top, met 12,5% in de subtop en met 15% in de hele organisatie. Om dit te kunnen meten hebben we in juni een nulmeting laten doen met de Barometer Culturele Diversiteit van het CBS. Deze stelt de diversiteit van een organisatie vast door te kijken naar het herkomstland: het geboorteland van de medewerker of (een van) diens ouders. Uit de nulmeting blijkt dat 72% van de UWV‑medewerkers Nederland als herkomstland heeft, 5% een land in Europa en 23% een land buiten Europa. Dit betekent dat het personeelsbestand van UWV een redelijke afspiegeling vormt van (de beroepsbevolking van) de maatschappij en dat UWV gemiddeld zelfs iets meer medewerkers met een cultureel diverse achtergrond telt dan andere organisaties. Uit de meting blijkt verder dat medewerkers met een cultureel diverse achtergrond met 16% vertegenwoordigd zijn in de top van UWV en met 18% in de subtop. Dit alles houdt in dat we onze streefcijfers voor culturele diversiteit al hebben gerealiseerd.

• Meer jonge leidinggevenden in het middenmanagement: In 2025 bestaat de subtop (derde en vierde echelon) voor 12,5% uit medewerkers jonger dan 35 jaar. De stand per 1 september 2023 was 7,4%. Op het totale personeelsbestand was het aandeel medewerkers jonger dan 35 jaar 18,4%. We realiseren ons dat we flink zullen moeten investeren om onze doelstelling voor 2025 dichterbij te brengen. Verschillende interne onderzoeken en gesprekken met onder andere leden van het medewerkersnetwerk JONG@UWV bevestigen het beeld van onze arbeidsmarktspecialisten dat jongere medewerkers persoonlijke ontwikkelingsmogelijkheden, zingeving en verbinding met collega’s belangrijk vinden in hun werk. Ook arbeidsvoorwaarden spelen een rol. Vanuit onze traineepool treffen we nu voorbereidingen voor een toekomstbestendig traineeship. Begin 2024 start een nieuwe ronde voor traineeship bij UWV.

• Meer duurzame arbeidsplaatsen voor medewerkers uit de banenafspraak: In 2025 heeft UWV 550 duurzame banen voor medewerkers uit de banenafspraak. In 2022 kwam het aantal medewerkers afkomstig uit de banenafspraak het hele jaar niet verder dan circa 450; sinds mei 2023 neemt hun aantal echter weer stapsgewijs toe. Op 1 september waren het er 471. Met meerdere bedrijfsonderdelen zijn afspraken gemaakt over de eigen ambities. Een aandachtspunt is de verhoudingsgewijs grote uitstroom van medewerkers die afkomstig zijn uit de banenafspraak. Het is daarom belangrijk om de werkzaamheden meer te laten aansluiten op de competenties, interesses en mogelijkheden van die medewerker, met ook de mogelijkheid om minder uren te werken. Sinds deze zomer is UWV partner van Onbeperkt aan de Slag, een organisatie die voor 100% bestaat uit mensen met een arbeidsbeperking. We hopen via meet‑and‑greetevents en de database van deze organisatie meer potentiële medewerkers uit de banenafspraak te kunnen werven.

­

Praktische ondersteuning

De eerder dit jaar beschikbaar gekomen handreiking Samen inclusief, een kwestie van doen! biedt leidinggevenden praktische ondersteuning om op verschillende niveaus aan de slag te gaan met diversiteit en inclusie. Voor managers en werkbegeleiders zijn er speciaal ontwikkelde trainingen en praktische informatie om gericht inclusief personeel te werven en selecteren. We doen op dit ogenblik ervaring op met de methode Inclusief werven en selecteren bij lopende wervingsacties voor uitkeringsdeskundigen en klantadviseurs. Speciaal voor de werving en ondersteuning van medewerkers met een arbeidsbeperking en uit de doelgroep voor de banenafspraak zijn er stappenplannen beschikbaar en informatie over het aanvragen van subsidies en andere voorzieningen zoals speciale ICT‑applicaties en bijzondere gehoorvoorzieningen bij hybride werken.

Vooroordelen tegengaan

We willen dat onze medewerkers de ander zien, horen en waarderen met de verschillende talenten, visies, ervaringen en achtergronden die mensen hebben. We besteden daarom nadrukkelijk aandacht aan omgangsvormen en aan het tegengaan van discriminatie en racisme. In juni benadrukten leden van de raad van bestuur via een videoboodschap dat discriminatie binnen UWV niet wordt getolereerd. In 2022 zijn we samen met het College voor de Rechten van de Mens gestart met het ontwikkelen van een integrale aanpak tegen discriminatie en racisme binnen UWV. UWV‑medewerkers werken mee aan het testen van een door het college in opdracht van het kabinet ontwikkelde e‑learning voor medewerkers binnen de publieke dienstverlening. Deze e‑learning gaat over stereotypen, vooroordelen, hoe deze kunnen doorwerken in het dagelijkse werk en hoe dit kan leiden tot discriminatie. Het is de bedoeling om deze e‑learning binnen onze organisatie te gaan gebruiken.

Mensen die zich door UWV gediscrimineerd voelen kunnen hiervan gemakkelijk en laagdrempelig melding doen via een speciale pagina op uwv.nl. In de eerste acht maanden van 2023 ontvingen we 13 meldingen (11 interne, 1 externe en 1 anonieme) over discriminatie. Naar 9 van deze meldingen is een onderzoek ingesteld, 4 meldingen zijn als niet onderzoekswaardig aangemerkt. Er zijn 6 onderzoeken afgerond; hierbij is vastgesteld dat er sprake was van discriminatie. De overige 3 onderzoeken lopen nog.

Integriteit is essentieel

Omdat we werken voor mensen die van ons afhankelijk zijn, is het extra belangrijk dat we ons werk op een integere manier doen. Binnen UWV besteden we dan ook veel aandacht aan het bevorderen van het integriteitsklimaat en de ontwikkeling van ons morele vakmanschap. Onze gedragscode Vertrouwen en verantwoordelijkheid helpt medewerkers bij het maken van de juiste keuzes. Ook in onze UWV‑ambtseed, de onboarding van nieuwe medewerkers en in trainingen en leiderschapsprogramma’s heeft integriteit een prominente plek. We stimuleren het gesprek over integriteitsvraagstukken en morele dilemma’s als vanzelfsprekend onderdeel van de dagelijkse werkpraktijk onder andere met rondetafelgesprekken, in onze commissie Ethiek en op het UWV‑intranet. Om ervoor te zorgen dat de beslissingen die we in ons dagelijks werk nemen moreel juist, rechtmatig en toereikend zijn, werken we aan een UWV‑brede manier van ethische beraadslaging. Uit een inventarisatie eerder dit jaar bleek dat er binnen onze organisatie op verschillende manieren ethische beraadslagingen worden toegepast, zoals bij datatoepassingen, bij maatwerk in de dienstverlening en wanneer medewerkers morele dilemma’s ervaren. We werken momenteel aan een praktische tool aan de hand waarvan morele dilemma’s kunnen worden besproken en aan een implementatiestrategie daarvoor.

We vinden een prettig en veilig arbeidsklimaat belangrijk. Onze medewerkers kunnen met hun zorgen en signalen terecht bij verschillende loketten, waaronder een eigen en onafhankelijk Bureau Integriteit. We hechten eraan dat medewerkers die te maken krijgen met ongewenste situaties op het gebied van integriteit en omgangsvormen niet met hun zorgen blijven zitten, maar hierover in gesprek gaan. Ze kunnen hiervoor sinds 2022 behalve bij een externe vertrouwenspersoon ook terecht bij een van de 50 interne vertrouwenspersonen. In de eerste acht maanden van 2023 zijn 36 bewustwordingsmomenten georganiseerd, waaraan in totaal 805 medewerkers en 77 leidinggevenden hebben deelgenomen. In aanvulling op de managementtraining over integriteit hebben 312 leidinggevenden deelgenomen aan de leergang Ethisch leiderschap. Hierin krijgen zij handvatten voor hun sleutelrol in het creëren van een veilig werkklimaat waarin het vanzelfsprekend is om dilemma’s met elkaar te bespreken. Daarnaast volgden alle nieuwe medewerkers de e‑learningmodule Integriteit. Sinds 2022 worden voorgenomen nevenwerkzaamheden van bestuursleden en directeuren altijd getoetst op integriteitsrisico’s. Op verzoek wordt deze toets ook uitgevoerd voor nevenwerkzaamheden van andere UWV‑medewerkers. In de eerste acht maanden van 2023 is deze toets 18 keer uitgevoerd.

Integriteitsmeldingen

In de eerste acht maanden van 2023 ontvingen we 95 meldingen van mogelijke integriteitsschendingen. In 89 gevallen ging het om een UWV‑medewerker en 6 keer waren het cliënten of derden. Niet elke melding heeft geleid tot een onderzoek. Soms werd in overleg met de melder gekozen voor een andere interventie, soms was er te weinig concrete informatie aanwezig om een onderzoek te rechtvaardigen. Ook waren er meldingen die niet bleken te gaan over een mogelijke integriteitsschending. Deze meldingen zijn overgedragen aan bijvoorbeeld onze afdeling Klachtenservice of aan het bedrijfsonderdeel Handhaving (bij meldingen over mogelijk misbruik of oneigenlijk gebruik van uitkeringsgelden). Er zijn 31 onderzoeken naar het handelen van een UWV‑medewerker afgerond (waarvan 7 uit 2022). Hierbij werden 32 integriteitsschendingen vastgesteld. Er is 28 keer een arbeidsrechtelijke maatregel getroffen, uiteenlopend van een mondelinge waarschuwing tot beëindiging van een inleenovereenkomst. In 4 gevallen werd een preventieadvies gegeven.