Uitkomst WIA‑claimbeoordelingen, KCVG en AKC

Sociaal‑medische beoordeling WIA

De Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) heeft als doel cliënten hun resterende verdiencapaciteit zo veel mogelijk te laten benutten. Onze verzekeringsartsen beoordelen voor iedereen die na twee jaar ziekte een arbeidsongeschiktheidsuitkering aanvraagt zijn of haar belastbaarheid. Op basis van deze mogelijkheden stelt de arbeidsdeskundige vast wat de restverdiencapaciteit is. Dit bepaalt het recht op en de hoogte van de gevraagde uitkering.

Tabel Uitkomst WIA-claimbeoordelingen

• *Een deel van de ingediende aanvragen wordt ingetrokken.

In de eerste vier maanden van 2023 hebben we bijna 10% meer WIA‑aanvragen afgehandeld dan in dezelfde periode in 2022 (24.100 tegenover 22.000). Het gaat hierbij vooral om aanvragen van zieke werknemers met een vast dienstverband en 60‑plussers. We kenden 16.900 WIA‑aanvragen toe en wezen 7.200 aanvragen af. Dat laatste cijfer is inclusief 600 aanvragen waarvan de behandeling tussentijds is gestaakt omdat de aanvrager volledig is hersteld, inmiddels is gepensioneerd of overleden, twee keer niet op het spreekuur is verschenen of inmiddels gedetineerd is.

De verantwoordelijkheid voor de begeleiding van zieke werknemers met een vast dienstverband ligt de eerste twee ziektejaren bij de werkgevers; UWV ziet zieke werknemers in de regel pas bij de WIA‑aanvraag. Tijdens de ziekteperiode is de werkgever verplicht re‑integratie‑inspanningen te leveren om de zieke werknemer te begeleiden naar passend werk binnen of buiten zijn bedrijf. De werknemer is verplicht daaraan mee te werken. Zowel de werkgever als de werknemer kunnen UWV tussentijds om een deskundigenoordeel vragen als ze van mening zijn dat de ander zich onvoldoende inspant, of twijfels hebben over de geschiktheid om te werken of de passendheid van het aangeboden werk. In de eerste vier maanden van 2023 hebben we 34,1% minder van dergelijke deskundigenoordelen uitgevoerd dan in dezelfde periode in 2022: 2.800 tegenover 4.300.

KCVG: Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde

In het Kenniscentrum Verzekeringsgeneeskunde (KCVG) werken UWV, het Amsterdam UMC en het Universitair Medisch Centrum Groningen samen, met als doel om wetenschappelijk onderzoek op het gebied van de verzekeringsgeneeskunde te bevorderen en meer wetenschappelijke onderbouwing aan de verzekeringsgeneeskunde te geven.

Er lopen binnen het KCVG tal van onderzoeksprojecten. Nieuwe projecten worden getoetst aan de UWV Kennisagenda en moeten zich richten op praktijkgerichte en voor de verzekeringsgeneeskunde toepasbare uitkomsten. Verzekeringsartsen kunnen promotieonderzoek doen onder begeleiding van senior onderzoekers. Per universitair medisch centrum zijn er twee lopende promotietrajecten per jaar en een aantal kleinschalige projecten – zoals onderzoek of het mogelijk is om de sociaal‑medische beoordeling eenvoudiger te maken. Daarnaast wordt bekeken hoe ook met andere partners en door verbreding van onderzoeksthema’s de aansluiting op de praktijk beter geborgd kan worden, zonder dat dit ten koste gaat van de wetenschappelijke diepgang. Er worden gesprekken gevoerd met de Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde en de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde om samen te komen tot een toekomstvisie voor één portaal voor het ontwikkelen en delen van kennis op sociaal‑medisch gebied.

Kleinschalige projecten

Kleinschalige projecten hebben een doorlooptijd van maximaal één jaar. Deze projecten beantwoorden een vraag vanuit de praktijk en worden uitgevoerd door een verzekeringsarts (maximaal twee dagen per week).Er lopen op dit ogenblik vier in 2022 gestarte kleinschalige, op de verzekeringsgeneeskundige praktijk gerichte projecten over werken met een psycholoog, werken met een fysiotherapeut, beeldbellen en warme overdracht.

Lopend promotieonderzoek

De komende jaren spelen twee belangrijke thema’s in de langlopende (promotie)onderzoeken:

• Het verbeteren en ondersteunen van de inhoud en het proces van beoordeling van de functionele mogelijkheden door (vooral) de verzekeringsarts.

• Het verbeteren en verhogen van de participatie van specifieke groepen cliënten.

In 2022 liepen er per UMC twee promotieonderzoeken en ook een promotieonderzoek in het kader van de leerstoel Academisering van de verzekeringsgeneeskunde. In 2023 zullen er naar verwachting vier promotietrajecten worden afgerond.

AKC: Arbeidsdeskundig Kennis Centrum

Het Arbeidsdeskundig Kennis Centrum (AKC) wil duurzame arbeidsparticipatie bevorderen door bij te dragen aan de professionalisering van het arbeidsdeskundig vak. De AKC Kennisagenda sluit aan bij de UWV Kennisagenda. De nieuwe meerjarenstrategie van het AKC (2022‒2026) richt zich op toekomstbestendige professionals en kent de volgende speerpunten: arbeidsmarkt, technologisering, toepasbare kennis voor het netwerk van professionals, multidisciplinaire samenwerking, de cliënt en de professionele beroepsbeoefenaar. Deze speerpunten zijn opgenomen in het al lopende onderzoekprogramma Professionalisering arbeidsdeskundig handelen 2020‒2024, dat aansluit bij concrete vragen die leven bij arbeidsdeskundigen, het bestuur van de Nederlandse Vereniging van Arbeidsdeskundigen (NVvA) en stakeholders (werkgevers, werknemers en het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW)).

In de eerste vier maanden van 2023 is er aan de volgende zaken gewerkt:

• Voor de impactstudie naar vroegtijdige inzet van de arbeidsdeskundige voert Impact Centre Erasmus een pilot uit waarin de effecten van vroegtijdige (binnen drie maanden) inzet van arbeidsdeskundigen bij verschillende werkgevers wordt onderzocht. De pilot is in april 2021 van start gegaan bij twee grote werkgevers en is versterkt met kwantitatief onderzoek van twee grote datasets. Het pilotonderzoek liep door tot eind 2022. De eerste resultaten zijn in april 2023 besproken in de begeleidingscommissie; we verwachten het eindrapport voor de zomer.

• In april is in samenwerking met ArdoSZ en Impact Centre Erasmus een driejarig onderzoek van start gegaan dat gericht is op de rol van de arbeidsdeskundige in letselschadetrajecten.

• De geactualiseerde Leidraad Werkvoorzieningen is in april 2023 gepubliceerd.

• Een onderzoek naar het integreren van het perspectief van de cliënt in het arbeidsdeskundig handelen is gegund aan HAN University of Applied Sciences en de Zuyd Hogeschool. Dit onderzoek, dat anderhalf à twee jaar gaat duren, gaat in mei 2023 van start.

• Er is veel animo onder UWV-arbeidsdeskundigen voor het doen van kleinschalig onderzoek. Voor UWV‑arbeidsdeskundigen werkt het AKC samen met de academische werkplaatsen en het KCVG. Het voorstel van drie UWV‑arbeidsdeskundigen is goedgekeurd; zij zijn gestart met hun onderzoek.

• Er is een AKC-kerngroep Technologisering gestart die zich richt op het genereren van meer bekendheid met en bewustwording over het toepassen van technologie bij de toeleiding naar arbeid, re‑integratie en duurzame inzetbaarheid. De kerngroep bestaat uit vertegenwoordigers van UWV, de Kennisalliantie Inclusie en Technologie en Hogeschool Saxion.

• Een promotieonderzoek van een UWV‑arbeidsdeskundige naar het effect van integrale participatiegerichte dienstverlening voor mensen met meervoudige problematiek bevindt zich in de afrondende fase. De verwachting is dat promotie voor de zomer van 2023 kan plaatsvinden.

• Er zijn in 2022 met subsidie van het AKC drie kortlopende onderzoeken gestart die zich richten op de handelingspraktijk van de arbeidsdeskundige. Het eerste onderzoek richt zich op de invloed van ageism (stereotypering, vooroordelen en discriminatie van ouderen) op het werk van arbeidsdeskundigen en de aanpak en ervaringen van arbeidsdeskundigen die ageism in hun eigen werk proberen tegen te gaan. De resultaten van dit onderzoek worden voor de zomer van 2023 opgeleverd. Het tweede onderzoek focust op de doorontwikkeling van de bestaande e‑learning Betrekken van naasten bij arbeidsre‑integratie. De doorontwikkelde versie wordt opgeleverd in het najaar van 2023. Het derde onderzoek heeft tot doel om na te gaan in hoeverre arbeidsdeskundigen discriminatie op de arbeidsmarkt signaleren, hoe zij vervolgens met die signalen omgaan en hoe zij werkenden en werkzoekenden ondersteunen wanneer die met discriminatie te maken hebben. Ook dit onderzoek wordt voor de zomer van 2023 opgeleverd.

• In september 2022 is een project gestart om een overzichtscahier te maken dat inzichtelijk maakt welke arbeidsdeskundige modellen en instrumenten arbeidsdeskundigen in hun werk kunnen toepassen. Inmiddels hebben zich hiervoor voldoende arbeidsdeskundigen aangemeld; het cahier wordt naar verwachting voor de zomer opgeleverd.

• Begin 2022 is AKC gestart met een onderzoeksproject gericht op de ontwikkeling van een kennisplatform over het vinden van passend werk voor zieke werknemers. Dit project, dat deel uitmaakt van het ZonMw‑programma Verbetering kwaliteit poortwachterproces, verloopt voorspoedig. Voor de zomer van 2023 start de testfase.

• Het AKC levert een bijdrage aan een pilot waarin de app Whispp wordt beproefd op de werkvloer. De app moet mensen die hevig stotteren of een stemaandoening hebben in staat stellen om zich vrijuit te uiten. De pilot, die voortvloeit uit de Challenge Tech for Inclusion 2021, loopt iets uit. In juni 2023 is er een bijeenkomst over de implementatievraag.

• Het project gericht op het ontwikkelen van een leidraad en preferente formats voor de arbeidsdeskundige rapportage is in juli 2020 van start gegaan. De leidraad en formats zijn eind 2022 opgeleverd aan de NVvA, waarna de validatieronde is gestart. Het streven is dat de algemene ledenvergadering van de NVvA de leidraad en formats in het najaar van 2023 zal vaststellen.

• Het in maart 2022 gestarte langdurige onderzoek naar de inzet van de methodiek Samen beslissen, die zich richt op het versterken van de eigen regie van werknemers met psychische problemen bij hun re‑integratie na een ziekmelding, verloopt volgens planning.

Het AKC is aangesloten bij drie projecten gericht op kwaliteitsverbetering van de re‑integratie van zieke werknemers; deze starten in 2023.